Genel Bakış

Tıbbi cihazlarla uçmak, doğru hazırlık yapıldığında güvenli ve sorunsuz olabilir. CPAP/BiPAP cihazları, diyabet ekipmanları (insülin, glukometre, sürekli glikoz ölçüm sistemi), nebulizatörler gibi cihazlar çoğu havayolu tarafından kabinde taşınabilir. Bu rehber, uçuş öncesi hazırlık, güvenlik kontrolü, kabin kuralları ve doktor raporu gereklilikleri konusunda net, güncel ve pratik bilgiler sunar.

Uçuş Öncesi Planlama

1. Havayolu ile iletişim: Rezervasyondan sonra 48–72 saat önce müşteri hizmetlerini arayın veya özel destek formunu doldurun. Cihaz türünü (ör. CPAP), modelini ve güç gereksinimini bildirin.
2. Belge hazırlığı: Doktor raporu/sağlık beyanı, ilaç reçeteleri ve cihazın tıbbi gerekliliğini belirten kısa İngilizce/Türkçe yazı bulundurun.
3. Güç ve batarya planı: Uçakta priz garanti değildir. FAA/EASA uyumlu yedek batarya taşıyın. Uçuş süresinin en az 150%’i kadar kapasite planlamak pratik bir yaklaşımdır.
4. Yedekler: Maske, hortum, sensör, strip, lanset ve yedek insülin/kalem iğneleri gibi sarf malzemelerini ikiye bölerek farklı çantalara koyun.
5. Sigorta ve acil durum: Seyahat sigortanıza tıbbi cihazları dâhil edin; cihaz arızasında yerelde ulaşabileceğiniz servis/eczane bilgilerini not alın.

Güvenlik Kontrolü ve Havalimanı Süreçleri

Tıbbi cihazlar genellikle güvenlik taramasından ayrı kutuda geçirilir. CPAP gibi cihazlar için X-ray ile tarama istenebilir; kontaminasyon endişeniz varsa elle arama talep edebilirsiniz. Diyabet cihazları (CGM, insülin pompası) bazı üreticilerce tam vücut tarayıcılardan kaçınılması önerilir; üretici kılavuzunu kontrol edin ve gerektiğinde elle arama talebinde bulunun. İğneler ve sıvı ilaçlar (insülin, glukagon kiti) için makul miktarda tıbbi amaçlı sıvı muafiyeti çoğu ülkede geçerlidir; kontrol noktasında önceden beyan edin.

• İlaçları orijinal ambalaj ve reçetesiyle taşıyın.
• Cihazı kolay erişilen elde taşınan çantaya koyun.
• Buz paketleri/soğutucu jel için muafiyet talep edebilirsiniz; güvenlik görevlisine tıbbi amaçlı olduğunu belirtin.
• Lityum bataryaları el bagajında taşıyın; kutup koruması sağlayın.

Kabinde CPAP/BiPAP Kullanımı

Birçok havayolu CPAP/BiPAP cihazlarının kabine alınmasına izin verir. Uçuş sırasında kullanım ise havayolu politikasına ve uçak tipine göre değişir. Koltuk prizleri sürekli güç sağlamayabilir; bu nedenle FAA/EASA uyumlu harici batarya önerilir. Kalkış ve inişte cihazın kapatılması istenebilir. Cihazın tıbbi cihaz olduğunu belirten etiket veya üretici uygunluk bildirimi (ör. RTCA/DO-160 gibi çevresel uyumluluk referansları) taşıyın.

• Nemlendirici haznesini boş taşıyın; sızıntı riskini azaltın.
• Uçak suyunu kullanmayın; damıtılmış suyu küçük kapta getirin veya nemlendiricisiz uçun.
• Maske/hortum bağlantılarını uçuş öncesi kontrol edin.
• Yan koltuğu rahatsız etmemek için kısa hortum kullanın ve kabloyu koltuk altından geçirin.

Diyabet Ekipmanı ile Uçuş

İnsülin, glukometre, şeritler, lanset, sensörler, CGM alıcısı/vericisi ve insülin pompası kabinde taşınmalıdır. Kargo bölümünde sıcaklık ve basınç dalgalanmaları ilaç ve sensörlere zarar verebilir. Zaman dilimi değişimlerinde bazal oranlar ve bolus ayarları için doktorunuzun planını izleyin.

• İnsülini 2–8°C aralığında taşımak idealdir; kısa uçuşlarda oda sıcaklığında stabil olan formlar için üretici talimatına uyun.
• Glukagon acil kiti ve hızlı etkili karbonhidrat (glikoz tableti, meyve suyu) elinizin altında olsun.
• Uçuşta uzun süre oturuyorsanız hipoglisemi riskine karşı CGM uyarılarını gözleyin.
• Pompa ve CGM için yedek pil/şarj kablosu ve ek sensör bulundurun.

Doktor Raporu ve Belgeler

Her havayolu aynı belgeleri istemez; ancak kısa ve net bir doktor raporu çoğu sorunu önler. Raporda tanı, cihaz/ilaç gerekliliği, uçuşta kullanım izni ve olası acil durum talimatları yer almalıdır. İngilizce ve Türkçe düzenlemek pratik olur. Reçetelerin güncel ve isimle eşleşir olmasına dikkat edin.

1. Tanı ve süreklilik: Örn. Obstrüktif uyku apnesi, Tip 1/Tip 2 diyabet.
2. Cihaz ayrıntıları: Marka/model (CPAP/BiPAP, insülin pompası, CGM) ve tıbbi gereklilik.
3. Uçuşta kullanım: Uygun görülen cihazların kalkış/iniş dışında kullanımına izin verildiği ifadesi.
4. İlaçlar: İsimleri, dozaj aralıkları ve taşıma gereklilikleri (soğuk zincir, iğne).
5. İmza/kaşe ve tarih: Gerektiğinde doğrulanabilir olmalı.

"Havayolu politikaları değişebilir; rezervasyon numaranızla özel yardım birimiyle yazılı teyit alın."

— Seyahat Tıbbı Uygulama Notu

Batarya ve Elektrik Güvenliği

Lityum iyon bataryalar genellikle el bagajında taşınmalıdır. Havayolları, nominal watt-saat (Wh) değerine göre sınırlar uygular. Standart eşik çoğunlukla 100 Wh altı serbest, 100–160 Wh ön onayla sınırlı adette kabul şeklindedir; ancak taşımadan önce ilgili havayolunun ve kalkış/varış ülkesinin kurallarını kontrol edin. Kısa devreye karşı uçlar kapatılmalı, ayrı kılıf/poşette muhafaza edilmelidir.

Kabin Kuralları ve Koltuk Seçimi

• Acil çıkış sıralarında tıbbi cihazla uçuşa izin verilmez.
• Pencere tarafı, ekipman ve kablo yönetimi için genellikle daha rahattır.
• Mümkünse prizli koltuk seçin; yine de batarya planı yapın.
• Kabin ekibine binişte cihaz hakkında kısa bilgi verin.

Uluslararası Farklılıklar ve Politikalar

ABD’de TSA, tıbbi sıvılar ve cihazlar için muafiyetler tanır; AB ve diğer bölgelerde benzer kolaylıklar vardır ancak prosedür ve belge dili farklı olabilir. Uçacağınız havalimanının ve havayolunun web sayfalarındaki “Medical Devices”, “Special Assistance” veya “Traveling with Diabetes/CPAP” bölümlerini kontrol edin. Aktarmalı uçuşlarda her ülkenin güvenlik tarama kuralları geçerlidir.

Sık Yapılan Hatalar ve Çözümü

• Tek bataryaya güvenmek: Yedek ve korunmuş batarya taşıyın.
• İnsülini kargoya vermek: Her zaman kabinde taşıyın.
• Üretici kılavuzunu okumamak: CGM/pompa için güvenlik taraması uyumluluğunu önceden öğrenin.
• Belgeyi yalnızca Türkçe hazırlamak: En azından kısa İngilizce özet ekleyin.

Uçuş Günü Kontrol Listesi

1. Cihaz, maske/hortum ve yedek parçalar çantada mı?
2. Reçete, doktor raporu, sigorta evrakı yanınızda mı?
3. Bataryalar şarjlı ve uçları korunmuş mu?
4. İnsülin ve soğutucu düzeni hazır mı?
5. Güvenlikte beyan edeceğiniz tıbbi sıvılar kolay erişimde mi?
6. Havayolu ile kullanım/onay yazışmaları elinizin altında mı?

Sonuç

CPAP, diyabet ekipmanı ve diğer tıbbi cihazlarla uçmak; doğru planlama, uygun belgeler ve havayolu ile ön iletişim sayesinde genellikle sorunsuzdur. Güvenlik taraması ve batarya kurallarını önceden öğrenmek, cihazınızı kabinde güvenle kullanmanıza yardımcı olur. Seyahatten önce doktorunuza danışarak kişisel tedavi planınıza uygun bir kontrol listesi oluşturun.