Özet: Duty‑Free Alışverişte Akıllı Strateji

Aktarmalı uçuşlarda duty‑free alışveriş, doğru planlandığında ciddi tasarruf sağlayabilir. Ancak fiyatların havalimanına ve para birimine göre değişmesi, transfer güvenlik kontrolleri ve gümrük limitleri nedeniyle riskler de barındırır. Bu rehber; fiyat karşılaştırması, Sıvı, Aerosol ve Jel (SAJ/LIQ) kuralları, gümrük limitleri ve iade/garanti gibi pratik konularda net, uygulanabilir yol haritası sunar.

Duty‑Free Nedir ve Ne Değildir?

• Vergisiz: Ürün, kalkış yapılan ülkede KDV/ÖTV gibi vergilerden muaf satılır.
• Her zaman en ucuz değildir: Kur farkı, havalimanı kira maliyetleri ve marka fiyatlaması nedeniyle şehir içinden pahalı olabilir.
• Sadece uluslararası uçuşlarda: Çıkış (departure) ve bazı transfer alanlarında geçerlidir; iç hatlarda duty‑free yoktur.
• Varış duty‑free: Bazı ülkeler varış salonunda da duty‑free satışına izin verir; bu, transferde sıvı kurallarını aşmak için avantaj olabilir.

Aktarmalı Uçuşlarda Fiyat Karşılaştırması: 5 Adım

1. Rota planı çıkarın: Kalkış, aktarma(lar) ve varış havalimanlarını not edin (ör. IST–DOH–BKK).
2. Online mağazaları kontrol edin: Birçok havalimanının resmi duty‑free e‑mağazası vardır. Ürünleri sepete ekleyip fiyatı döviz bazında karşılaştırın.
3. Kur farkını hesaplayın: Fiyatları tek para birimine çevirin. Kartınızın döviz çevrim komisyonunu (genelde %1–3) hesaba katın.
4. Marka/ürün SKU’sunu eşleştirin: Özellikle kozmetik ve parfümde ml/edp/edt farklarını, içkide alkol derecesi ve şişe hacmini karşılaştırın.
5. Promosyon ve bundle takip edin: 2 al 1 öde, çoklu paket (travel exclusive) ürünler bazen tekli üründen daha avantajlıdır.

Hangi Havalimanları Genellikle Rekabetçi?

Orta Doğu merkezleri (ör. Doha, Dubai), bazı Güneydoğu Asya noktaları ve Avrupa’nın büyük hub’ları fazla yolcu hacmi sayesinde rekabetçi olabilir. Ancak dönemsel kampanyalar ve döviz kuru oynaklığı fiyat dengesini değiştirebilir. Yolculuk öncesi güncel fiyatları her rota için kontrol etmek en güvenilir yöntemdir.

SAJ/LIQ Kuralları ve Aktarmada Sızdırmaz Poşet (STEB)

Aktarmalı uçuşlarda en büyük risk, sıvı kurallarına takılmaktır. Güvenlikten sonra duty‑free’den alınan sıvılar, güvenlik onaylı sızdırmaz kırmızı kenarlı poşet (STEB) içinde, üzerinde aynı gün fiş görünür şekilde muhafaza edilmelidir. Poşeti açmayın; aksi halde sonraki güvenlik noktasında el konulabilir. 100 ml üstü sıvılar için STEB kritik önemdedir. ABD, Kanada, AB ve pek çok ülkede STEB genel olarak kabul görür; yine de havayolu ve havalimanı yönergelerini uçuş öncesi teyit edin.

Gümrük Limitleri: Ölçülü Alışveriş Yapın

Gümrük muafiyet limitleri ülkeye göre değişir ve sık güncellenir. Genel mantık: tütün ve alkollü içeceklerde kişi başı miktar limiti, parfüm/kozmetikte makul kişisel kullanım sınırı ve toplam değer limiti bulunur. Kendi ülkenizin (Türkiye’ye dönüş) ve varış ülkesinin resmi gümrük sayfalarından güncel limitleri kontrol edin. Limit aşımında vergi ve ceza doğabilir.

• Kişi başı sayılır: Aynı ailenin sınırları kişi bazında uygulanır; paylaştırma yapılabilir ama “ticari miktar” şüphesi doğurmamaya dikkat edin.
• Açılmış/denenmiş ürünler: Geri iade zorlaşır; ayrıca gümrükte “kullanımda” kabul edilebilir.
• Fatura ve fiş: Ürün değeri sorulduğunda ibraz için elinizde olsun.

Ne Zaman Nereden Almalı? Karar Ağacı

• Varışta duty‑free varsa ve sıvı alıyorsanız: Varış mağazasından alın; aktarma güvenliğinde risk yaşamazsınız.
• Aktarmada bekleme süresi uzunsa: Transfer mağazalarını fiyat ve kampanya için kontrol edin; STEB şartlarına uyun.
• Kalkışta eşsiz promosyon: Yüksek indirim varsa kalkışta alın; ancak aktarmada ek güvenlik olacağını önceden doğrulayın.
• Şehir İçi vs Duty‑Free: Elektronik ve bazı lüks ürünlerde şehir içi kampanyaları ve vergi iade (tax‑free) seçeneğini mutlaka karşılaştırın.

Ürün Kategorilerine Göre İpuçları

• Parfüm/Kozmetik: Travel exclusive setler avantajlı olabilir. ml ve konsantrasyon (EDT/EDP) farklarını kontrol edin.
• İçki: Hacim (700 ml vs 1 L) ve alkol derecesi fiyatı etkiler. Cam şişeleri kabin üstü dolapta sabitleyin.
• Çikolata/Atıştırmalık: Çoklu paketler daha uygun; ancak taze tüketim için son kullanma tarihine bakın.
• Elektronik/Aksesuar: Duty‑free her zaman ucuz değil. Garanti şartları ve fiş ülkesine bağlı servis geçerliliğini kontrol edin.

Fiyat Karşılaştırma Kontrol Listesi

• SKU ve hacim eşleşmesi (ör. 100 ml EDP vs 75 ml EDT)
• Tek para birimine çevrim (kendi kart kurunuz ve komisyon)
• Promosyon/çoklu paket avantajı
• Garanti ve iade koşulları
• Gümrük limiti ve taşıma kuralları (STEB, el bagajı vs)

Taşıma ve Güvenlik: Pratik Öneriler

• Kırılabilir ürünleri kabin üstü dolapta düşmeyecek şekilde yerleştirin.
• Kısa aktarmalarda ekstra alışveriş yükü zaman kaybı yaratabilir; kapı kapanış saatini önceliklendirin.
• Sıvılarınızı tek bir STEB içinde toplayın ve fişi görünür konumda bırakın.
• Farklı güvenlik standartları olan ülkelere uçarken (ör. ek tarama) poşeti açmayın.

İade, Garanti ve Müşteri Hizmetleri

Duty‑free mağazalarında iade politikaları işletmeye göre değişir. Kozmetikte hijyen nedeniyle açılmış ürünler genellikle iade alınmaz. Elektronik ürünlerde uluslararası garanti yetkisi marka bazında değişir. Satın aldığınız mağazanın iade prosedürünü ve iletişim bilgilerini fiş ile birlikte saklayın.

Hızlı Senaryolar: Ne Yapmalı?

• İki aktarma, ABD’ye varış, büyük şişe parfüm: Varış duty‑free varsa oradan alın; yoksa ilk bacak sonrasında alın ve STEB’i açmayın.
• Uygun fiyatlı viski seti aktarmada: Limitinize uyuyorsa alın; varış ülkesinin alkol limitlerini teyit edin.
• Elektronik kulaklık: Şehir içi fiyat + tax‑free iade seçeneği ile duty‑free’yi karşılaştırın; garanti geçerliliğini kontrol edin.

Sonuç: Planla, Karşılaştır, Kurallara Uyun

Duty‑free alışverişte en iyi fiyatı yakalamak için rotanızdaki mağazaları önceden araştırın, tek para biriminde karşılaştırın, STEB ve gümrük limitlerine uyun. Böylece aktarmalı uçuşlarda hem tasarruf eder hem de güvenlik ve gümrükte sürpriz yaşamazsınız.